مدیریت استراتژیک یا مدیریت راهبردی (Strategic-Management) یک فرایند است.
یکی از مفاهیم کلیدی در مدیریت سازمان‌ها و کسب‌وکار که به فرایند تدوین، اجرا و ارزیابی تصمیمات استراتژیک گفته می‌شود.
به عبارتی مدیریت راهبردی، راهی است که در آن استراتژیست‌ها اهداف سازمان را تعیین کرده و برای تحقق آن‌ها تصمیمات استراتژیک می‌گیرند.
تصمیمات استراتژیک تصمیماتی هستند که برای رسیدن به اهداف بلندمدت سازمان، نوع فعالیت، بازارها، تولیدات، ساختار و سیاست‌های سازمان اتخاذ می‌شوند و نقش مهمی در تعیین جهت‌گیری، هویت، مأموریت و برنامه‌های سازمان دارند.
این تصمیم‌ها با توجه به محیط خارجی و داخلی سازمان، منابع و قابلیت‌های آن، نقطه قوت و ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای موجود، گرفته و انجام می‌شوند.
مدیریت راهبردی یک فرایند دائمی است که موارد زیر را مدام ارزیابی و کنترل می‌کند:
- کسب‌وکار و صنعت‌هایی را که شرکت در آن‌ها واردشده است.
- بررسی رقیبان و تنظیم اهداف و راهبردها برای ملاحظهٔ همه رقیبان موجود و احتمالی.
- توصیف راهبردها به‌صورت سالانه یا فصلی و تعیین اینکه چگونه پیاده شوند و چگونه پیروز خواهند شد یا اینکه کی نیاز به بازنگری دارند تا با رقیبان جدید، شرایط اقتصادی تازه و فنّاوری جدید یا محیط‌های اجتماعی اقتصادی سیاسی، سازگار شوند.
اگر بخواهیم موارد گفته‌شده را در یک تقسیم‌بندی کلی بگنجانیم یابد بگویم مدیریت استراتژیک شامل چهار مرحله اصلی است:
- بررسی محیط (هم محیط خارجی و هم داخلی)
- تدوین استراتژی
- اجرای استراتژی
- ارزیابی و کنترل
خصوصیت‌های یک مدیر از دیدگاه استراتژیک
در نوشته‌های گذشته به خصوصیت‌های رهبران سازمان‌ها اشاره کردم.
در این قسمت خصوصیت‌های یک مدیر از دیدگاه استراتژیک را بیان می‌کنم.
همان‌طور که میدانیم مدیریت یکی از مهم‌ترین عناصر در موفقیت هر سازمان است. مدیران باید توانایی رهبری، برنامه‌ریزی، ارتباطات و حل مسئله داشته باشند. ولی این خصوصیات به‌تنهایی کافی نیستند.
مدیران باید دیدگاه استراتژیک داشته باشند تا بتوانند روند کلی سازمان را در نظر بگیرند و به بهبود عملکرد و رقابت‌پذیری آن کمک کنند.
مدیران استراتژیک فقط به تحلیل وضعیت فعلی سازمان بسنده نمی‌کنند، بلکه با چشم‌انداز و خلاقیت، فرصت‌ها و تهدیدات آینده را پیش‌بینی و برای آن‌ها آماده می‌شوند. برای این کار، مدیران استراتژیک باید خصوصیت‌های زیر را داشته باشند:
- روحیه تغییر: مدیران استراتژیک باید باز و منعطف باشند و از تغییر به‌عنوان یک فرصت برای بهبود استفاده کنند. آن‌ها نباید به روش‌های قدیمی و سنتی چسبیده باشند و باید از نوآوری و گسترش دانش خود استقبال کنند.
- تفکر انتقادی: مدیران استراتژیک باید قادر باشند به‌صورت منطقی و دقیق، اطلاعات را جمع‌آوری، تحلیل، ارزیابی و استنباط کنند. آن‌ها نباید به‌صورت سطحی و عجولانه قضاوت کنند و باید از دیدگاه‌های مختلف و منابع معتبر استفاده کنند.
- تصمیم‌گیری مناسب: مدیران استراتژیک باید بتوانند در شرایط مهم و پیچیده، تصمیمات مناسب و به‌موقع بگیرند. آن‌ها نباید از تصمیم‌گیری فرار کنند و باید عواقب و پاسخگویی آن را در نظر داشته باشند. آن‌ها باید تصمیمات خود را به‌صورت شفاف و قابل دفاع ارائه کنند.
- همکاری و رهبری: مدیران استراتژیک باید قادر باشند با سایر اعضای سازمان به‌صورت دوستانه و هماهنگ عمل کنند. افزایش روحیه کار گروهی و انجام کارها باید به‌گونه‌ای باشد که به کارمندان حس همیاری و کمک به سازمان را القا کند نه اجرای یک فرایند دستوری.
مأموریت رهبران استراتژیست سازمان‌ها بسیار مهم و حیاتی است. آن‌ها باید بتوانند جهت‌گیری سازمان را مشخص کنند. فعالیت‌های سطوح مختلف سازمان را از طریق هوشمند سازی و هماهنگ کردن افراد و فرایندها کنترل نمایند.
توانایی پاسخگویی به تغییرات محیط را افزایش دهند و سازمان را به سمت بهبود عملکرد و رقابت‌پذیری بیشتر هدایت کنند. برآیند حاصل از همه این موارد افزایش رضایت ذینفعان و همچنین افزایش خلاقیت و نوآوری در سازمان خواهد بود.
مدیریت استراتژیک دارای چندین مکتب فکری است که به روش‌های مختلف به تحلیل و تدوین استراتژی می‌پردازند. برخی از این مکاتب تجویزی هستند و بر این باورند که باید یکسری دستورالعمل و راهکار از بیرون به سازمان تجویز شود. برخی دیگر توصیفی هستند و بر این باورند که استراتژی حاصل خلاقیت و اقدام به‌موقع استراتژیست در شرایط جاری است.
روش به‌کارگیری هر یک از این مکتب‌ها نیز به نوع نگرش و سیاست سازمان برمی‌گردد.
آیا مدیران شما در سازمانتان، استراتژیک عمل می‌کنند؟
پس از خواندن این متن، پیشنهاد می‌کنم نوشته‌های زیر را نیز بخوانید:
چگونه کارهایتان را اولویت‌بندی می‌کنید؟
چگونه می‌توانیم ذهن خود را برای تبعیت از برنامه‌هایمان تربیت کنیم؟
چگونه مشتریان را از دست می‌دهیم؟
موفقیت, هدف برنامه حرکت, برنامه ریزی, محمد رضا معاشرتی,برنامه ,هدف , حرکت, کتاب, عمل گرایی, عملگرایی, مدیریت استراتژیک, مدیریت , کسب و کار , عمل گرایی, ,#هدف_برنامه_حرکت , برنامه ریزی,رهبری سازمانی
آخرین نظرها: